پلیس راهور چندی پیش از افزایش ۲۶۰ درصدی سرعت غیر مجاز در پایتخت خبر داد این در حالی است که یکی از عوامل مهم تصادفات جاده ای، سرعت بالا و عدم کنترل خودروها است.
در حال حاضر هر چند بیشتر بزرگراه ها، شریان های اصلی شهر و همچنین جاده های کشور به دوربین ثبت تخلف مجهزند؛ اما با گستردگی خودروهای لوکس وارداتی و پرسرعت وضعیت سرعت در کشور نسبت به زمانی که خودروها از سیستم قدیمی بهره مند بودند تا حدودی تغییر پیدا کرده است. با این اوصاف سرعت بیش از حد و عدم کنترل خودرو یکی از مهم ترین و شایع ترین عوامل تصادفات و مرگ میر در حوادث ترافیکی است، این در حالی است که در تمامی کشورها از جمله ایران رانندگی با خودرو از ضوابطی تابعیت می کند که تعیین حداقل و حداکثر سرعت یکی از آنها محسوب می شود. هم اکنون در ایران حداقل سرعت رانندگی در آزادراه ها برابر ۷۰ کیلومتر بر ساعت و حداکثر سرعت مجاز برای خودروهای سواری و وانت ها ۱۲۰ و برای انواع اتوبوس، مینی بوس، تریلر، کامیون و کامیونت برابر ۱۱۰ کیلومتر بر ساعت است.
در خیابان های اصلی نیز حداکثر سرعت ۷۰ کیلومتر در فرعی ها نیز ۶۰ کیلومتر بر ساعت است. این در شرایطی است که قانون حداکثر سرعت مجاز و همچنین جرایم آن در تمامی کشورها متفاوت می باشد. در نشریه پیشبرد ایمنی رنو سرعت مجاز برخی از کشورها مورد بررسی قرار گرفته است، مثلا در فرانسه قانون حداکثر سرعت مجاز در زمان بحران انرژی به اجرا گذاشته شد. دلیل آن هم صرفه جویی در مصرف انرژی بود. به همین دلیل نیز تا مدت ها سقف ۵۰ کیلومتر در ساعت در مناطق مسکونی، سقف ۹۰ تا ۱۰۰ کیلومتر در ساعت در بزرگراه ها و ۱۳۰ کیلومتر در ساعت در آزادراه ها جنبه راهبردی راهنمایی داشت.
در کشورهای در حال توسعه نیز قوانین تا حدودی متفاوت است این در شرایطی است که بیشترین میزان تلفات در تصادفات جاده ای در کشورهای در حال توسعه اتفاق می افتد. در واقع ۹۰ درصد کل تلفات جاده ای در دنیا در این کشورها رخ می دهد. بر همین اساس بیشترین میزان مرگ و میر متعلق به کشورهای آسیای جنوب شرقی است و کمترین امید به زندگی نیز در آفریقا دیده می شود. قانون حداکثر سرعت امروزه در بیشتر کشورهای آفریقایی حاکم شده است.
بر اساس این قانون سرعت۵۰ تا ۶۰ کیلومتر در ساعت در مناطق شهری و ۸۰ تا ۱۲۰ کیلومتر در ساعت تا جاده های بیرون شهر مجاز دانسته می شود؛ اما اجرای آن در همه این کشورها با مشکلات مشابهی روبه رو شده است. مشکلاتی از قبیل کمبود علائم هشدار دهنده در جاده ها، عدم آگاهی افراد از جرائم رانندگی، ناتوانی در اجرای این قوانین و دیگر مشکلات، اما در آلمان وضعیت تا حدودی با دیگر کشورهای اروپایی متفاوت است به طوری که در آزاد راه های این کشور محدودیتی برای سرعت وجود ندارد؛ این در حالی است که حداکثر سرعت ۱۳۰ کیلومتر در ساعت در آزادراه های آلمان بیشتر جنبه راهنمایی دارد تا محدودیت قانونی. گذشته از آن در این کشور ۱۲ هزار کیلومتر آزادراه وجود دارد که قوانین حاکم بر یک سوم این مسیرها انعطاف پذیر هستند.
طبق این قوانین حداکثر سرعت مجاز بسته به شرایط ترافیک تغییرپذیر است. به عنوان مثال ممکن است از خودروسواران خواسته شود با رسیدن به مناطق مسکونی سرعت خود را کاهش دهند تا خطر تصادف و آلودگی های صوتی را پایین بیاورند. ویژگی عجیب دیگری که تنها در آلمان وجود دارد این است که رانندگان حق دارند علیه قضاتی که محدوده سرعت را وضع کرده اند تقاضای دادخواست کرده و حکم ایشان را به بهانه غیر قابل توجیه بودن نقض کنند. با وجود آنکه قوانین تردد در بزرگرا ه های آلمان چندان دست و پا گیر نیستند؛ اما مردم با وسواس زیادی به این قوانین احترام می گذارند. به همین دلیل هم آمار تلفات در آلمان بسیار پایین تر از کشوری مانند فرانسه است که در همسایگی آن قرار دارد،
اما در ایالات متحده آمریکا نیز گشت هوایی کنترل سرعت در بزرگراه ها را بر عهده دارد در این کشور گشت های هوایی خودروهایی را که با سرعت غیر مجاز در حال تردد هستند شناسایی کرده و شماره خودرو آنها را ثبت می کنند. مامور پلیس هوایی این اطلاعات را برای همکار خود در جاده مخابره می کند تا او راننده خاطی را متوقف کند.
در ایالات متحده سرعت خودروها با دقت بالا و بر اساس مسافت بین دو خط محاسبه می شود که در سرتاسر بزرگراه کشیده شده است. به نظر می رسد این گونه مراقبت ها برای شناسایی خودروهای پر سرعتی که قانون را زیر پا می گذارند بسیار کارآمد است.
جدا از کشورهایی که به سرعت مجاز آنها پرداختیم ذکر این نکته نیز ضروری است که حداکثر سرعت ۱۲۰ کیلومتر بر ساعت در آزاد راه ها مصوبه اتحادیه اروپا است.
اما چندی است که برخی از رسانه ها از تغییر سرعت مجاز خودروها در آزاد راه ها سخن می گویند این در حالی است که به گفته معاون وزیر راه و شهرسازی هم اکنون برنامه ای برای افزایش سرعت در آزاد راه ها نه تنها وجود ندارد؛ بلکه امروزه تمام کشورهای اروپایی به دنبال کاهش سرعت در جاده های خود نیز هستند.
به گفته افندی زاده افزایش سرعت در آزادراه ها نیازمند تحقیقات و بررسی های گوناگون است از جمله اینکه وسیله نقلیه باید از آخرین استانداردهای جهانی برخوردار باشد، رانندگان آموزش های لازم را دیده باشند، آزمایش های خاص انجام شده باشد، علائم به طور دقیق مشخص باشد و رانندگان قانون را به طور دقیق اجرا کنند که در این صورت می توان در برخی از محورهای سقف ، سرعت را افزایش داد.
این درحالی است که به اعتقاد وی با وجود آنکه خودروهایی با استاندارد بالا به کشور وارد شده است؛ اما این مورد برای افزایش سرعت کافی نیست زیرا رانندگان نیز باید خود تبحر داشته باشند و جاده ها نیز برای این سرعت آماده باشد، ضمن آنکه کنترل خودرو بسیار مهم است.