داوود میرخانی رشتی در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) اظهار کرد: متانول مادهای خورنده بوده و استفاده از آن در بنزین موجب خورندگی سیستم سوخترسانی خودرو و نشست بنزین میشود.
وی با بیان اینکه این موضوع افزایش احتمال آتشسوزی خودروهای در حال تردد را به دنبال دارد، خاطرنشان کرد: بنابراین در صورت استفاده از بنزین متانولدار، آلیاژ به کار رفته در قطعات سیستم سوخترسانی خودروها باید تعویض شود که البته در خودروهای در حال تردد این امکان وجود ندارد.
مشاور انجمن خودروسازان ایران ادامه داد: در صورت اضافه شدن متانول به بنزین، قطعه مدیریت مصرف سوخت خودروها نیز باید تعویض شود که این کار در خودروهای در حال تردد امکان نداشته و موجب افزایش مصرف سوخت میشود.
وی افزود: این وضعیت در حالی است که طبق برنامه چهارم توسعه قرار بود از ماده اتانول که غیر خورنده بوده و سمی هم نیست در بنزین استفاده شود اما مشخص نیست چرا ماده سمی متانول جایگزین اتانول شده است.
میرخانی با بیان اینکه متانول سمی بوده و استنشاق بخارات آن برای دستگاه ریوی و چشمها به شدت مضر است تصریح کرد: در حال حاضر تنها کشور چین است که از متانول در تولید بنزین استفاده میکند.
به گزارش ایسنا در پی اعلام استفاده از متانول در تولید بنزین و واکنشها به این موضوع دستاندرکاران تهیه این بنزین عنوان کردهاند که میزان بهرهگیری از متانول در تولید بنزین بسیار کم بوده و تاثیری بر خودروها و آلایندگی هوا ندارد.
توزیع سوخت متناسب، پیشنیاز ارتقاء خودروها به یورو 4
مدیرعامل شرکت ایران خودرو دیزل گفت: پیشنیاز تولید خودروهای تجاری یورو 4 توزیع سراسری گازوئیل با استاندارد متناسب و ماده افزودنی add blue است.
هاشم یکهزارع اظهار کرد: حجم سولفور موجود در گازوئیل یورو 4 باید کمتر از 50ppm باشد در حالی که این مقدار در حال حاضر بین 7 تا 10 هزار ppm است.
وی با بیان اینکه از نظر فنی تزریق ماده افزودنی add blue در جایگاههای سوخترسانی لازمه تردد خودروهای تجاری یورو 4 است، خاطرنشان کرد: تاکنون توزیع گازوئیل متناسب و ماده add blue صورت نگرفته و با توجه به ضرورت ایجاد مخازن جدید سوخت در جایگاههای سوخترسانی، بعید به نظر میرسد که این کار تا پایان سال اجرایی شود.
مدیرعامل شرکت ایران خودرو دیزل ادامه داد: تجاریسازان از نظر فنی آمادگی کامل برای ارتقاء به استاندارد یورو 4 را دارند اما در شرایطی که سوخت متناسب و ماده افزودنی add blue به عنوان پیش نیاز این کار وجود ندارد، چگونه میتوان نسبت به ارتقای استاندارد اقدام کرد.
یکهزارع تصریح کرد: اگر بدون فراهم بودن گازوئیل یورو 4 و ماده افزودنی add blue، ارتقاء به یورو 4 صورت بگیرد، علاوه بر وارد آمدن آسیب میلیونی به خودرو، آلایندگی آن نیز در بهترین حالت در حد استاندارد یورو 2 خواهد بود.
مدل گلوله-میله ترکیبات بنزین ساختار فضایی ترکیبات بنزین
اما بنزین دقیقا چیست .
پترول(Petrol)
نام تجاری: بنزین(Gasoline)
سایر اسامی: بنزین پیرولیز , پیرولیز گسولین , پای گس , مخلوط آروماتیک , آر پی جی (راو پیرولیز گسیون) , دی پی جی (درای پیرولیز گسیولین)
تاریخچه: بنزین یا Petrol یک مشتق نفتی مایع است که به عنوان سوخت در موتورهای احتراق داخلی استفاده می شود. همچنین این ماده را به خاطر قابلیت رقیق کردن رنگ به عنوان حلال می شناسند. عمده بنزین را هیدروکربن های آلیفاتیک که از تقطیر جزء به جزء نفت خام و ترکیب با ایزواکتان و هیدروکربن های آروماتیک بنزن و تولوئن بدست می آیند، تشکیل می دهد. این سوخت را نخستین بار در آلمان «بنزین» نامیدند. بر خلاف تصور برخی که فکر میکنند نام بنزین از نام برتا بنز (Bertha Benz) گرفته شده (که در سال 1888 برای رانندگی از شهر مانهایم به شهر فورتزهایم از داروخانه بنزین مورد نیاز خود را خریداری میکرد)، این نام از ماده شیمیایی بنزن میآید. در بسیاری از کشورها و زبانها نیز نام آن بنزین یا بسیار شبیه به بنزین است. نام «بنزین» در فارسی نیز از زبانهای دیگر (احتمالا روسی) گرفته شده است. در بیشتر کشورهای مشترک المنافع، به استثنای کانادا، از عبارت «پترول» (به معنی روغن سنگ) استفاده میکنند. عبارت گازولین عمدتا در آمریکای شمالی به کار میرود که معمولا در کاربردهای محاورهای «گاز» گفته میشود که باید بتوان در زمینه کاربرد آن را از سوختهای گازی از قبیل گاز نفت مایع مورد استفاده در موتورهای درونسوز کاملا متمایز کرد. کلمه «بنزین» در انگلیسی بریتانیایی به یک مشتق دیگر نفت که در چراغ به کار میرود اشاره دارد و به هر حال این مورد استفاده امروزه رایج نیست. کلمه گازولین (gasoline) در سال 1865 از کلمه گاز گرفته شد. اگرچه هنوز رسما به عنوان علامت تجاری ثبت نشده بود رقبای کارلس عبارت Motor Spirit را به کار میبردند. بنزین موتور، عمدتا" مخلوطی از هیدروکربن های سبک مایع (C5 –C10 ) است که دامنه تقطیری از 38 تا 205 درجه سلسیوس را در بر می گیرد. در ساخت بنزین موتور، برش های مختلف نفتی به اضافه مواد اکسیژنه، به منظور بالابردن کیفیت( از جمله آرام سوزی ) و همچنین شاخص رنگ به کار می رود. در این فرآورده از سرب به عنوان بالا برنده عدد اکتان استفاده نمی شود. پیش از اختراع موتورهای درونسوز در نیمههای قرن نوزدهم، بنزین را در بطریهای کوچک برای کشتن شپش و تخم آن میفروختند. در آن زمان کلمه پترول نام تجاری بنزین بوده و این روش درمان بعلت خطر شعله ورشدن و خطر ایجاد حساسیت پوستی برای مدت طولانی به کار نرفت. .
موارد مصرف: از بنزین برای سوخت خودروها استفاده می شود. امروزه بنزین یکی پرکاربردترین و باارزش ترین مشتقات نفت خام محسوب می شود.
کیفیت بنزین ایران در مقایسه با دیگر کشورهای جهان چطور است؟
سایر مطالب - مصرف سوختهای فسیلی میتواند با تولید آلایندهها مشکلات متعددی را برای انسان ایجاد کند. میتوان با ایجاد تغییراتی در موتور خودروها در کنار بهبود کیفیت سوخت این شرایط را به نفع انسان و زمین تغییر داد.
محبوبه عمیدی: آلاینده به هر مادهای اطلاق میشود که تراکم آن بیش از حد معمول و استانداردهای تعریف شده باشد. به عنوان مثال دیاکسیدکربن، اکسیدهای نیتروژن و برخی از ترکیباتی که حاصل از مصرف سوخت در خانهها، کارخانهها و موتور خودروها هستند، به شکل عادی در طبیعت یافت میشوند؛ اما زمانی که تولید و انتشار آنها از حد مجاز بگذرد، آلاینده خواهند بود.
بخشی از این مواد همراه با ترکیبات سمی که از اگزوز اتومبیلها خارج میشوند، باعث آلودگی شهرها و برهمزدن توازن آبوهوایی زمین شدهاند. به همین دلیل استانداردهایی برای حداکثر آلایندگی خودروها در بسیاری از کشورهای جهان تعریف شده که استانداردهای اتحادیه اروپا از معتبرترین آنهاست. مبنای آلایندگی خودروها در ایران نیز مبتنی بر همین استانداردهاست.
استانداردهای آلایندگی اروپا حداکثر میزان مجاز انتشار گازهای آلاینده توسط خودروهای جدیدی را تعریف میکند که در کشورهای عضو این اتحادیه تولید و وارد بازار میشوند. در این استاندارد، انتشار اکسیدهای نیتروژن (NOx)، هیدروکربنها (THC)، هیدروکربنهای بدون متان (NMHC)، مونوکسیدکربن (CO) و ذرات معلق (PM) لحاظ شده است. استانداردهای گوناگونی برای انواع خودرو و موتورسیکلت در نظر گرفته شده است.
بنزین، فرآوری و بهسوزی
سوخت استاندارد در کنار موتور استاندارد میتواند به نحو قابلتوجهی از آلودگی زیستمحیطی بکاهد. بسیاری از خودروهایی که در شهرهای بزرگ و کوچک ایران تردد میکنند، بنزینسوز هستند و به همین دلیل تنها این سوخت و کیفیت آن در این گزارش بررسی شده است.
میتوان برش هیدروکربنی بنزین را از روشهای گوناگونی تهیه کرد. یکی از این روشها روش فیزیکی تقطیر اتمسفری است که بنزین حاصل از آن عدد اکتان پایینی دارد و لازم است عملیات اصلاحی مانند رفورمینگ روی آن صورت گیرد. از روشهای شیمیایی تولید بنزین میتوان به کراکینگکاتالیستی، هیدروکراکینگ، و آلکیلاسیون اشاره کرد که کراکینگ کاتالیستی و هیدروکراکینگ میتوانند به صورت گروهی استفاده شوند. در نهایت بنزینی به دست میآید که ترکیب متفاوتی از پارافینها، آلکانها، آلکنها، نفتنها، سیکلوآلکانها، آروماتیکها و اولفینها خواهد داشت. مشخصات بنزین سوپر بر اساس استانداردهای اتحادیه اروپا را در جدول 1 ببینید.
داشت. مشخصات بنزین سوپر بر اساس استانداردهای اتحادیه اروپا را در جدول 1 ببینید.
جدول 1- مشخصات بنزین بدونسرب مطابق استاندارد EN 228 |
مشخصه | واحد | کمینه | بیشینه | استاندارد |
چگالی در 15 درجه سانتیگراد | کیلوگرم بر مترمکعب | 720 | 775 | EN ISO 3675 |
عدد اکتان تحقیقی , RON | - | 95 | - | EN 25164 |
عدد اکتان موتور, MON | - | 85 | - | EN 25163 |
فشار بخار, VP |
|
|
| EN 13016-1 |
تابستان | kPa کیلوپاسکال | 45 | 60 |
زمستان | kPa کیلوپاسکال | 60 | 90 |
تقطیر ( در فشار 1013 میلی بار) |
|
|
| ISO 3405 |
تبخیر شده در 70 درجه سانتیگراد (تابستان) | درصد حجمی | 20 | 48 |
تبخیر شده در 70 درجه سانتیگراد (زمستان) | درصد حجمی | 22 | 50 |
تبخیر شده در 100 درجه سانتیگراد | درصد حجمی | 46 | 71 |
تبخیر شده در 150 درجه سانتیگراد | درصد حجمی | 75 | - |
پسماند تقطیر | درصد حجمی | - | 2 | ISO 3405 |
نقطه جوش پایانی , FBP | درجه سانتیگراد | - | 210 | ISO 3405 |
فراریت |
|
|
| محاسبات |
تابستان | - | - | - |
زمستان | - | 1000 | 1250 |
آزمایش خوردگی نوار مس در دمای 50 درجه سانتیگراد به مدت 3 ساعت | نسبی | Class 1 | EN ISO 2160 |
مقاومت در برابر اکسیداسیون | ساعت | 6 | - | EN ISO 7536 |
هیدروکربنها |
|
|
| ASTM D 1319 |
اولفینها | درصد حجمی | - | 18 |
آلفاتیکها | درصد حجمی | - | 35 |
بنزن | درصد حجمی | - | 1 |
اکسیژن | درصد وزنی | - | 2,7 | EN 1601, EN 13132 |
ترکیبات اکسیژنه |
|
|
| EN 1601, EN 13132 |
متانول | درصد حجمی | - | 3 |
اتانول | درصد حجمی | - | 5 |
ایزوپروپیل الکل | درصد حجمی | - | 10 |
ایزوبوتیل الکل | درصد حجمی | - | 10 |
تترابوتیل الکل | درصد حجمی | - | 7 |
اتر (5 اتم کربن یا بیشتر) | درصد حجمی | - | 15 |
دیگر ترکیبات اکسیژنه | درصد حجمی | - | 10 |
گوگرد | میلیگرم بر کیلوگرم | - | 10 | EN ISO 20846 |
سرب | میلیگرم بر لیتر | - | 5 | EN 237 |
صمغها | میلیگرم بر 100 میلیلیتر | - | 5 | EN ISO 6246 |
خصوصیات ظاهری |
| شفافیت و روشنایی | بررسی ظاهری |
نسبت این ترکیبات در فراورده نهایی به عوامل متعددی بستگی دارد که مهمترین آنها عدد اکتان بنزین است. عدد اکتان که مهمترین شاخص کیفی بنزین به شمار میرود، مقیاسی است برای نشان دادن مقاومت سوخت در مقابل احتراق خودبخودی که آرامسوزی سوخت و عدم ضربهزدن در حین احتراق به بخشهای داخلی موتور را نشان میدهد. با افزایش درصد ایزواکتان -که تراکمپذیری خوبی دارد- نسبت به هپتان آن میتوان تراکم سوخت را در موتور بالا برد و بدون تغییر در اندازه آن، قدرت بیشتری به خودرو داد. به دلیل اهمیت عدد اکتان، این شاخص در شرایط گوناگونی اندازهگیری میشود و بسیاری از کشورها حداقلی برای آن تعریف کردهاند که آنها را در جدول 2 میبینید.
جدول2: اکتان سوخت رایج در چند کشور |
کشور | اکتان سوختهای رایج |
استرالیا | 91 | 95 | 98 | 100 |
اندونزی | 88 | 92 | 95 |
|
انگلستان | 95 | 97 | 99 | 102 |
ایتالیا | 95 | 98 | 100 |
|
ایرلند | 95 | | | |
آلمان | بنزین معمولی 91 | بنزین سوپر 95 | بنزین سوپر پلاس 98 و 100 |
|
بحرین | 90 |
|
|
|
ترکیه | 95 | 95 |
|
|
چین | 93 | 98 |
|
|
روسیه | حداقل 80 | 97 |
|
|
فنلاند | 95 | 92 | 95 |
|
مالزی | 95 | 98 |
|
|
هند | 89 | 97 | 99 |
|
هنگکنگ | 98 | 91 | 93 | 97 |
ایران | اعداد مختلفی از 87 تا 110 اعلام شده است |
آلایندگی دیاکسیدکربن و گازهای خطرناک
در پیمان کیوتو پیشبینی شده میزان انتشار گاز دیاکسیدکربن در سالهای 2008-2012 نسبت به سال 1990 به مقدار درصد کاهش یابد، اما هنوز محدودیتی برای انتشار این گاز توسط خودروها مشخص نشده است. تنها باید اطلاعات مربوط به آلایندگی ه خودرو در اختیار مشتریان قرار داده شود تا با علم به میزان انتشار گازهای گلخانهای آن برای خرید تصمیمگیری کنند.
اما در مورد گازهای خطرناک استاندارهای سختتری حاکم است. بسیاری از هیدروکربنهای غیرآلیفاتیک که به طور طبیعی در بنزین وجود دارند، مخصوصا هیدروکربنهای آروماتیک مانند بنزن همانند تعدادی از افزودنیهای ضدضربه که در آن به کار گرفته میشوند، سرطانزا هستند. علاوه بر این بنزینی که حاوی سرب، گوگرد و دیگر ترکیبات شیمیایی خطرناک نیست، زمانی که میسوزد دیاکسیدکربن، اکسیدهای نیتروژن و مونوکسیدکربن تولید خواهد کرد. بنزین تبخیرشده نیز میتواند با نور خورشید واکنش داده و مهدود فتوشیمیایی تولید کند. به عبارت دیگر نهتنها فرایندهای تولید بنزین و روشهای به کار گرفته شده در تهیه آن حائز اهیمت هستند، بلکه کاهش حجم مصرف آن و جلوگیری از هدر رفتن این سوخت در پمپبنزینها و مخازن بزرگ میتواند از سطح آلودگی هوای شهرها بکاهد.
سطح مجاز گازهای خطرناک در استانداردهای اروپایی یورو ۱، ۲، ۳، ۴ و ۵ برای سوخت خودروهای سبک آمده است. برای خودروهای سنگین از استانداردهایی با شماره رومی مانند یورو I،II و غیره استفاده میشود. در کنار اجرای این استانداردها نیز میبایست تا پایان سال 2010، 5.75 درصد سوختهای فسیلی با سوختهای زیستی (مانند اتانول حاصل از ذرت) جایگزین شوند. زمان اجرای این استانداردها و موارد پیشبینی شده به ترتیب جدول 3 است.
جدول 3: استاندارد اتحادیه اروپا برای انتشار گازهای خطرناک |
استاندارد | زمان اجرا | خودروهای هدف |
یورو1 | 1993 / 1372 | خودروهای سواری و وانتها |
یورو2 | 1996 / 1375 | خودروهای سواری |
یورو3 | 2000 / 1379 | تمامی وسایل نقلیه |
یورو4 | 2005 / 1384 | تمای وسایل نقلیه |
یورو5 | 2008/ 1387 2009 / 1388 | خودروهای سواری سبک و تجاری |
یورو6 | 2014 / 1383 | خودروهای سواری سبک و تجاری |
دولت جمهوری اسلامی ایران در راستای حفاظت از محیطزیست و جلوگیری از آلودگی هوا، جدول زمانی استاندارد حد مجاز آلایندگی انواع خودروهای بنزینی، گازوئیلی و دوگانهسوز ساخت داخل، وارداتی و موتورسیکلتها را تعیین کرده است.
بر این اساس، استاندارد حدمجاز آلایندگی خودروهای سبک، سنگین و نیمهسنگین در سالهای ١٣٨٩ و ١٣٩٠ یورو٢ خواهد بود اما طی سالهای ١٣٩١، ١٣٩٢ و ١٣٩٣ این خودروها باید استاندارد یورو٤ را کسب کنند. موتورسیکلتهای چهارزمانه نیز تا سال ١٣٩٣ فرصت دارند استاندارد یورو٢ را کسب کنند.