دستور‌کار جدید ستاد مدیریت سوخت اعلام شد

محمد رویانیان به عنوان رییس ستاد مدیریت حمل‌ونقل و سوخت از برنامه جدیدی برای کاهش مصرف بنزین خبر داده است که بر اساس این برنامه، سهمیه بنزین خودروهایی که مصرف آنها در هر 100کیلومتر بیش از 8 لیتر است، قطع خواهد شد. برنامه جدید این ستاد برای قطع سهمیه بنزین خودروهای پرمصرف در حالی اعلام شده است که لایحه هدفمند کردن یارانه‌ این هفته در دستور کار مجلس شورای اسلامی قرار خواهد گرفت. این لایحه چنانچه به صورت فعلی مورد تایید نمایندگان مجلس شورای اسلامی قرار گیرد، قطع سهمیه بنزین خودروها به پرمصرف‌ها محدود نشده و سهمیه همه خودروهای شخصی قطع و بنزین فقط به قیمت آزاد عرضه خواهد شد. قیمت بنزین آزاد نیز اگر چه در مرحله نخست همان 400تومان در نظر گرفته شده بود،اما ظاهرا در مراحل بعدی به 250تومان کاهش یافته است. وزیر نفت آزادسازی قیمت بنزین را باعث اضافه شدن 11درصد به نرخ تورم دانسته ولی وزارت اقتصاد تورم هدفمندسازی را زودگذر می‌داند.

 


اولتیماتوم دوباره رویانیان به خودروسازها
حذف سهمیه بنزین خودروهای پرمصرف قطعی است
حمید رضا بهداد
ظاهرا عزم رییس ستاد مدیریت حمل‌ونقل و مصرف سوخت در زمینه حذف سهمیه بنزین خودروهای پر مصرف، بیش از پیش جزم شده و محمد رویانیان تا چندی دیگر حکم لغو بنزین یارانه‌ای برای خودروهای با مصرف سوخت بالای هشت لیتر در هر 100 کیلومتر سیکل ترکیبی را امضا خواهد کرد.
وی در حالی روز گذشته طی همایش ملی راهکارهای نوین تامین و نگهداشت، انتقال و توزیع فرآورده‌های نفتی بر حذف سهمیه سوخت خودروهای با مصرف بالای هشت لیتر تاکید کرده که اواسط هفته گذشته نیز تلویحا از اجرای این حکم «تشویقی، تنبیهی» برای خودروهای پر مصرف خبر داده بود.
رویانیان طی اظهارات هفته پیش خود که چهارشنبه گذشته در همین صفحه نیز منعکس شد، بر حذف سهمیه سوخت خودروهای با مصرف سوخت بالای هشت لیتر تاکید کرد و اظهار داشت: ستاد مدیریت حمل‌ونقل و مصرف سوخت به دنبال کاهش این عدد (10 لیتر) به هشت لیتر در 100 کیلومتر است.
رویانیان البته در اظهارات هفته گذشته خود با قطعیت از حذف سهمیه بنزین خودروهای با مصرف سوخت بالای هشت لیتر در 100 کیلومتر صحبت به میان نیاورد و تنها از کاهش سهمیه سوخت این نوع خودروها خبر داد، اما ظاهرا مجموع عوامل و احتمالاتی نظیر تحریم‌ها، تهدیدها و مصرف سرانه بالای بنزین در ایران و از همه ‌مهم‌تر قرار گرفتن در سال اصلاح الگوی مصرف باعث شده تا رییس ستاد مدیریت حمل‌ونقل و مصرف سوخت، راه طولانی حذف سهمیه بنزین خودروهای پر مصرف را که بخش عظیمی از ترافیک جاده‌های ایران در اختیار آنها است، یک شبه طی کرده و به جای کاهش سهمیه بنزین، حکم محرومیت خودروهایی مانند پژو 405، پارس، روآ و زانتیا را به امضا برساند. به هر حال دولت نیز هفته گذشته از ارائه متمم بودجه‌ای تاریخی به رقم 5/6‌میلیارد دلار برای واردات بنزین و گازوئیل خبر داد و این موضوع نیز می‌تواند انگیزه‌ای بسیار قوی برای رییس ستاد مدیریت حمل‌ونقل و مصرف سوخت به عنوان نماینده دولت در اخذ تصمیمات سوختی کشور در زمینه حذف سهمیه بنزین بخشی از خودروهای داخلی به حساب آید. رویانیان البته تاکید کرده که فعلا به خودروهای با مصرف سوخت ترکیبی کمتر از 10 لیتر بنزین یارانه‌ای تعلق می‌گیرد، اما در آینده (اشاره‌ای به بازه زمانی خاصی نشده) سیکل ترکیبی هشت لیتر مصرف در 100 کیلومتر، ملاک تخصیص بنزین یارانه‌ای قرار می‌گیرد.
موضع جدید رییس ستاد حمل‌ونقل مصرف سوخت درباره آینده خودروهای پرمصرف در شرایطی است که وی اواخر تابستان نیز از تهیه سه سناریو برای آینده بنزین خبر داد و اعلام کرد که ستاد مدیریت حمل‌ونقل و مصرف سوخت در آینده، یا سهمیه‌بندی را به کل حذف و قیمت بنزین را آزاد می‌کند و یا دو سناریوی دیگر را مبنی‌بر کاهش 10 یا 40‌درصدی سهمیه سوخت خودروها به اجرا در می‌آورد.
تشویق و تنبیه خودروسازان!
اما عزم جدی ستاد مدیریت حمل‌ونقل و مصرف سوخت در حذف سهمیه بنزین خودروهای پر مصرف (بالای هشت لیتر) در شرایطی است که به گفته رویانیان، این کار، اصلی «تشویقی و تنبیهی» برای خودروسازان است و سبب می‌شود تا ایران خودرو و سایپا بیش از پیش به فکر تولید محصولات کم‌مصرف باشند.
به نظر می‌رسد رییس ستاد مدیریت حمل‌ونقل و مصرف سوخت البته انگیزه دیگری را نیز از اقدامات «تشویقی – تنبیهی» خود دارد و آن کاستن از تیراژ تولید خودروهای پر مصرف داخلی است.
در حال حاضر اگر نگاهی به سبد تولید خودروسازان کشور بیندازیم، به خوبی متوجه سرانه مصرف بالای آنها خواهیم شد.
به طوری‌ که محصولاتی مانند پژو405، پارس، روآ، زانتیا، ماکسیما، وانت پیکان و ... خودروهایی به حساب می‌آیند که به اشتهای زیاد در بلعیدن بنزین معروفند و برخی از آنها حتی به توقف تولید نیز طی یکی دو سال گذشته از سوی مسوولان امر تهدید شده‌اند.
بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که متوسط مصرف روزانه بنزین خودروها در ایران بیش از 5/2 برابر انگلستان و بیش از 5/4 برابر فرانسه است. در همین حال شاخص شدت مصرف انرژی در ایران 1037 است، در صورتی که این شاخص در سطح جهان 274 و در قاره آسیا 258 است. به عبارت دیگر مصرف انرژی در ایران نزدیک به 8/3 برابر مصرف جهانی و بیش از چهار برابر آسیاست.
از سوی دیگر متوسط مصرف روزانه بنزین خودروها در ایران بیش از سه برابر بالاترین مصرف‌کنندگان اروپایی یعنی انگلستان بوده که البته پس از سهمیه‌بندی بنزین متوسط مصرف در ایران کاهش یافت، اما هنوز متوسط مصرف روزانه بنزین خودروها در ایران بیش از 5/2 برابر انگلستان و بیش از 5/4 برابر فرانسه است که ارقام بسیار بالایی محسوب می‌شوند و اگر این روند به شکل کنونی ادامه پیدا کند، تا سال 1400 هزینه‌ای بالغ‌بر 55‌میلیارد دلار فقط برای واردات بنزین به کشور تحمیل خواهد شد؛ یعنی باید همه درآمدهای ارزی ناشی از صادرات نفت کنونی کشور فقط برای واردات بنزین هزینه شود!
جالب است که بدانیم بر اساس بررسی‌های انجام شده، متوسط مصرف روزانه بنزین در خودروها در ایران حدود 10.75 لیتر است که این رقم در کشورهای مکزیک، انگلستان، آلمان، فرانسه و ژاپن به ترتیب5/8، 7/3، 5/2، 9/1 و 5/2 لیتر است.
این در حالی است که تعداد خودروهای موجود در این چند کشور و همچنین تولید خودرو در آنها بسیار بیشتر از ایران است. با این وجود به دلیل پایین بودن فن‌آوری تولید خودرو در ایران، مصرف بنزین خودروهای مورد استفاده در کشورمان بسیار بیشتر از کشورهای فوق است.
رییس ستاد مدیریت حمل‌ونقل و مصرف سوخت اعلام کرده که تا دو سال دیگر سهمیه‌بندی در کار نیست و بنزین با نرخ آزاد ارائه می‌شود و به همین دلیل ستاد در نظر دارد با شیبی نرم تصمیم بزرگ خود مبنی‌بر حذف بنزین یارانه‌ای را به اجرا در بیاورد.
حذف بنزین به خاطر گاز
هر چند رییس ستاد مدیریت حمل‌ونقل و مصرف سوخت در اظهارات خود گفته که کاهش سهمیه سوخت خودروهای پر مصرف، اصلی تشویقی – تنبیهی برای این نوع خودروها به حساب می‌آید و مرکز تحقیقات ایران خودرو و سایپا باید برای تولید خودروهای کم مصرف و در نتیجه کاهش مصرف بنزین برنامه‌ریزی کنند، اما به نظر می‌رسد اصرار زیاد دولت در زمینه استفاده هر چه بیشتر از سوخت گاز (CNG) نیز یکی از انگیزه‌های اساسی ستاد برای حذف سهمیه بنزین خودروهای پرمصرف است.
این در شرایطی است که بسیاری از کارشناسان، گازسوز کردن خودروها را در سطحی وسیع، طرحی شکست خورده دانسته و حتی طبق سبد سوختی که سازمان بهینه سازی به ستاد مدیریت پیشنهاد داده است، گاز سهمی زیر 20‌درصد را در سبد سوخت آینده کشور دارد.
البته طبق اظهارات روز گذشته رویانیان، دولت به هیچ وجه به این سهم راضی نبوده و معتقد است CNG باید 30‌درصد سبد سوخت کشور را تشکیل دهد. مشاور رییس‌جمهور در ادامه با تشریح راهکارهای کاهش مصرف بنزین و گازوئیل گفت: در حالی که برنامه چهارم توسعه به صراحت تکلیف کرده است که باید 30‌درصد سبد سوختی کشور، گاز طبیعی فشرده (سی‌ان‌جی) شود برخی‌ها این سهم را حداکثر تا 10‌درصد معتقدند که این با نظر دولت کاملا مخالفت دارد.
رویانیان با بیان اینکه قیمت سی‌ان‌جی هم باید نسبت به بنزین تعیین شود افزوده است که هفته گذشته با دستور رییس‌جمهور قرار شد این صراحت قانونی یعنی رسیدن به سهم 30‌درصدی سی‌ان‌جی در سبد سوختی، پیگیری شود.
وی همچنین تاکید کرده هم‌اکنون حدود یک میلیون و 500 هزار دستگاه یعنی حدود 14‌درصد خودروهای کشور گازسوز است که باید به 30‌درصد افزایش یابد. به گفته رویانیان تا پایان امسال باید دست کم 2000 جایگاه CNG در کشور احداث شود که نیازمند هماهنگی همه دستگاه‌ها است.
پرمصرف‌ها به روایت سازمان بهینه‌سازی
طبق جدولی که سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت ارائه داده، خودروهای پرمشتری و معروفی مانند پژو 405، سمند سورن، روآ، وانت پیکان، پارس، تندر ایران خودرو، زانتیا در هر دو مدل 1600 و دو هزار سی‌سی خود همچنین ون و وانت مزدا جزو طرح جدید ستاد مدیریت حمل‌ونقل و مصرف سوخت می‌شوند و در آینده‌ای که رییس ستاد اشاره‌ای به تاریخ دقیق آن نکرده، سهمیه بنزین آنها حذف خواهد شد.

دنیای اقتصاد