مژگان میرزایی – طی سال‌های گذشته با وجود آنکه ممنوعیتی برای واردات خودروهای خارجی وجود نداشت، اما به دلیل تعرفه‌های سنگین متقاضی برای واردات نبود. طی سال‌های مذکور محدودیت واردات خودرو موجب شده بود که خودروهای وارداتی از ارائه خدمات پس از فروش بی‌نصیب باشند.
|
از سویی دیگر به دلیل قیمت بالا، کیفیت پایین خودروهای داخلی و نبود تنوع در بازار خودرو بارها بحث کاهش تعرفه از سوی مسوولان مطرح که این امر مقاومت خودروسازان داخلی را در بر داشت اما از سال 83 و با پافشاری دولت وقت تعرفه واردات خودرو از 120درصد به 90درصد در سال 85 و 86 کاهش یافت.
با کاهش تعرفه طی دو سال گذشته، واردات خودروهای خارجی با افزایش بسیار مواجه شد. این در حالی است که با وجود روند صعودی ورود خودروهای خارجی به کشور، متقاضیان این خودروها باز هم با مشکل خدمات پس از فروش مواجه و از سویی نظارتی نیز بر چگونگی ارائه خدمات پس از فروش بر روی اینگونه خودروها صورت نمی‌پذیرفت.
اما با افزایش واردات خودروهای خارجی نیاز به ارائه خدمات پس از فروش به این نوع خودروها بیش از پیش احساس می‌شد، به همین منظور در زمان دولت خاتمی، مجتبی خسرو تاج، رییس سازمان توسعه تجارت، اقدامات اولیه‌ای برای نظارت بیشتر بر چگونگی ارائه خدمات پس از فروش خودروهای خارجی صورت داد اما با تغییر دولت و به موازات آن در مجموعه وزارت بازرگانی این طرح ناتمام ماند.
واردات بدون پشتوانه خدمات پس از فروش
برخی از خودروهای وارداتی در ایران که بیشتر از سوی نمایندگی‌های معتبر، به کشور وارد می‌شود، علاوه‌بر مزیت داشتن استانداردهای روز جهانی و کیفیت برتر، از نظر قیمت نیز هم‌سطح برخی از خودروهای گرانقیمت داخلی قرار دارند که این امر موجب افزایش تقاضا برای اینگونه خودروها شده است. همچنین از ابتدای سال جاری در کنار افزایش تولید خودروهای داخلی، واردات خودرو نیز با رشد بسیاری مواجه شد به طوری که بر اساس آمار وزارت صنایع و معادن طی 5ماه ابتدای امسال 14هزار و 558دستگاه خودرو به ارزش 2میلیارد و 675میلیارد ریال وارد کشور شد و با وجود افزایش تولید داخل به نظر می‌رسد تقاضا برای خودروهای وارداتی نیز وجود دارد و واردکنندگان که بیشتر به واردات خودروهای لوکس اقدام می‌کنند، برای فروش خودروهای وارداتی خود مشکلی ندارند.
این در حالی است که نبود نظارت دقیق بر چگونگی ارائه خدمات پس از فروش، تبدیل به معضلی برای متقاضیان اینگونه خودروها شده است. حال مرکز اصناف و بازرگانی کشور برای اولین‌بار در کشور، خدمات پس از فروش خودروهای خارجی را مورد بازرسی و کنترل کیفیت قرار داده تا بدین ترتیب حقوق متقاضیان خودروهای خارجی تضعیف نشود.
سیدحسین فرجی، رییس مرکز امور اصناف وزارت بازرگانی در گفت‌وگو با خبرنگار ما در پاسخ به این پرسش که این مرکز چگونه بر روی ارائه خدمات پس از فروش خودروهای خارجی نظارت می‌کند، گفت: مرکز اصناف و بازرگانی کشور به منظور اینکه بتواند نظارت بیشتری بر نحوه ارائه خدمات پس از فروش خودروهای وارداتی داشته باشد، با شرکت بازرسی و کنترل کیفیت وزارت صنایع و معادن که نظارت خدمات پس از فروش خودروهای داخلی را نیز برعهده دارد، تفاهمنامه‌ای امضا کرده که براساس این تفاهمنامه این شرکت از این پس خدمات پس از فروش خودروهای خارجی را نیز مورد بررسی و کنترل کیفیت قرار می‌دهد.
فرجی چنین نتیجه می‌گیرد که با این قرارداد برای اولین‌بار در کشور خدمات پس از فروش نمایندگی‌های خودروهای خارجی نیز مورد بازرسی و کنترل کیفیت قرار می‌گیرد.
وی در خصوص چگونگی برخورد با نمایندگی‌های خاطی اظهار داشت: مجوز فعالیت نمایندگی‌های مجاز واردات خودرو در صورتی تمدید خواهد شد که شرکت بازرسی و کنترل کیفیت وزارت صنایع و معادن چگونگی ارائه خدمات پس از فروش آنها را مورد تایید قرار دهد و در صورتی که خدمات پس از فروش نمایندگی‌های مجاز با استانداردهای موردنظر مطابقت نداشته باشد مجوز آنها لغو خواهد شد.
فرجی در تکمیل گفته‌های خود با بیان این مطلب که این طرح فقط شامل نمایندگی‌ها نمی‌شود، عنوان کرد: با توجه به ضوابط واردات خودرو زمانی‌که یک خودرو ورودش به کشور آزاد اعلام شود چگونگی ورود آنها از سوی نمایندگی مجاز و یا اشخاص حقیقی تفاوتی ندارد و نمایندگی‌ها موظف به ارائه خدمات پس از فروش و قطعات یدکی خودروهای وارداتی توسط افراد حقیقی نیز می‌شود.
فرجی در پاسخ به سوالی دیگر مبنی‌بر اینکه متقاضیان برای دریافت مجوز نمایندگی باید چه اقداماتی صورت دهند، اظهار داشت: شرکت‌هایی که به عنوان نمایندگی با شرکت‌های خارجی قرارداد منعقد می‌کنند.
پس از انعقاد قرارداد با شرکت مادر به مرکز اصناف و بازرگانی مراجعه می‌کنند و با ارائه مدارک لازم از ما مجوز نمایندگی را دریافت می‌کند.
فرجی در ادامه می‌افزاید: نمایندگی‌های مجاز در رابطه با نوع خودرویی که می‌خواهند وارد کنند باید گواهی کیفیت خودرو را از موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی، سازمان حفاظت محیط‌زیست و شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت دریافت کنند با ارائه این گواهی و مجوز ثبت نمایندگی می‌توانند خودرویی را که سه ارگان مذکور آن را تایید کرده‌اند وارد کشور کنند.
چگونگی ا رائه خدمات پس از فروش بیش از این توسط سازمان حمایت از مصرف‌کننده صورت می‌گرفت که با محدودیت در فعالیت‌های این سازمان مرکز اصناف در این زمینه پیش‌قدم شده است.
فرجی در خصوص چگونگی نظارت بر ارائه خدمات پس از فروش خودروهای وارداتی طی سال‌های گذشته اظهار داشت: که نمایندگی‌های مجاز از ابتدای دریافت مجوز متعهد به ارائه خدمات پس از فروش و قطعات یدکی خودروهای وارداتی بودند و در صورت تخلف سازمان حمایت از تولیدکننده و مصرف‌کننده با نمایندگی خاطی برخورد می‌کرد که این نظارت جامع و کافی نبود. اما پس از اجرای آیین‌نامه ستاد تبصره 13 واردات خودروهایی با مصرف بیش از 6لیتر مشروط اعلام شد.
به این ترتیب که اگر نمایندگی خودرویی را با مصرف بیش از 6لیتر وارد کند می‌بایست یک خودروی فرسوده را از رده خارج کند بسیاری از کارشناسان معتقدند که با اعلام این آیین‌نامه واردات خودروهای خارجی با مشکل مواجه خواهد شد.
فرجی در پاسخ به این پرسش که با توجه به مصوبه تبصره 13 برخی عنوان می‌کنند گمرک به انبار خودروهای خارجی تبدیل شده است اظهار داشت: تا این لحظه گزارشی مبنی بر بروز مشکلاتی برای ورود خودروهای وارداتی از سوی نمایندگی به ما گزارش نشده است.