طبق روال عادی سال های گذشته، شرکت های اتومبیل سازی محصولات آینده خود را یک الی دو سال زودتر معرفی می کنند تا هم جذب مشتری کرده و هم به منتقدین اجازه نقد طرح داده شود. همچنان که بارها دیده شده طرحی قبل از تولید انبوه به بازار معرفی شده و در موقع تولید با کمی تغییرات به بازار عرضه شده است.
از هم اکنون که اواخر سال 2010 میلادی است کمپانی های تولید خودرو محصولات 2011 و 2012 خود را کم کم معرفی می کنند. تفاوت هایی که میان این دوره با دوره های قبلی وجود دارد را می توان به چند دسته تقسیم کرد:
1- از نظر اقتصاد جهانی و بازار صادرات خودرو
2- از نظر سوخت
3- از نظر تعداد متقاضی و سلایق آنها
4- از نظر کیفیت محصول
5- از نظر طراحی
همانگونه که در جریان هستید، طی سال های اخیر (1-2 سال گذشته) ارزش یورو و دلار، دو قدرت پولی اقتصاد جهان دچار نوساناتی شدند که گهگاه به وضع وخیمی کشیده شدند. اگر بخاطر داشته باشید، چند ماه گذشته یورو سیر نزولی شدیدی پیدا کرده بود و با سرعت قابل توجهی رو به نابودی بود که به طبع آن نه تنها صنعت خودروی اروپا بلکه اقتصاد اروپا رو به نابودی بود و اگر تدابیر فوری اتحادیه اروپا نبود، احتمال ورشکستگی قدرت های بزرگ صنعتی از جمله غول های خوروسازی وجود داشت. هم اکنون نوبت به دلار رسیده است تا ضعف خود را در برابر یورو در بازار جهانی نشان دهد. قطعا این تغییرات در بازار خودروهای آینده تاثیرات انکار ناپذیری خواهد گذاشت.
از سویی دیگر، منابع نفتی با سرعت رو به اتمام هستند و روند تغییرات زیست محیطی این هشدار را به تولیدکنندگان خودرو می دهند تا به سرعت تدابیری برای تضمین بازار آینده خود اتخاذ کنند. در لیست بلند بالای محصولات سال 2011 و 2012 می توان به رشد 45 درصدی محصولات الکتریکی، سوخت های هیدروژنی ، گاز طبیعی و غیره اشاره کرد که این میزان در مقایسه با سال های قبل رقم چشمگیر و تامل برانگیزی است. باید خاطر نشان کرد که این روند همچنان ادامه دارد و هر روز بر کمپانی هایی که به سوخت های نوین و جایگزین روی می آورند افزوده می شود. تنها نکته ای که در این زمینه باقی می ماند، اطلاع رسانی جهانی پیرامون نسل جدید سوخت ها است که به واقع جای کارِ زیادی دارد. این روزها در طی مراسم رونمایی خودروهای جدید، فقط به نوع سوخت مصرفی این خودرو ها اشاره کوتاهی می شود و از مزایای اقتصادی آنها سخن برده می شود، حال آنکه باید آگاهی مردم جهان پیرامون طریقه مصرف این سوخت ها و تاثیرات آنها در محیط زیست بالا رود. قطعا با ایجاد اطلاع رسانی قوی، می توان با قدرت بیشتری به جایگزینی سوخت های نوین پرداخت.
در بحث تعداد متقاضی و سلایق آنها در مناطق مختلف جهان، باید این را دانست که در گوشه و کنار دنیا، مردم هر کشور بسته به کار روزمره خود ، اومبیل مورد نیاز خود را خریداری می کنند. به عنوان مثال در جنوب شرق آسیا خودروهای خانوادگی (7 نفره) از طرفداران زیادی برخوردارند و کمتر پیرامون خودروهای اسپرت 2 درب علاقه نشان می دهند و این به علت تعداد زیاد بچه ها و کودکان در هر خانوار است. قطعا چنین سلیقه ای در همه جای دنیا طرفدار ندارد. نکته قابل توجه پیرامون این مبحث این است که سلیقه متقاضی در گوشه و کنار جهان طی سالیان اخیر به ندرت دستخوش تغییر شده است،
بنا بر این تولیدکنندگان به راحتی می توانندبسته به محل سکونت متقاضیان خود، خودروهای مناسب طراحی و تولید کنند. در این میان فقط سلیقه متقاضیان مطرح نیست، توان مالی آنها در اولویت قرار دارد. رکود اقتصاد جهانی به طور قطع روی زندگی روزمره مردم تاثیرات عمیقی گذاشته است. اوضاع سیاسی، نوسانات اقتصادی، روابط بین الملل همه و همه روی اقتصاد خانواده ها تاثیراتی می گذارند اگرچه ملموس و محسوس نیستند. به صورت قطعی می توان نوسانات اقتصادی را در بحث عرضه و تقاضا تاثیر گذار دانست و از آن به عنوان عامل خارجی و غیر قابل کنترل از سوی صنایع خودروسازی اشاره کرد.
رقابت میان غول های خودروسازی در تمامی موارد بالا گرفته است. از سرعت تولید، میزان تولید، خدمات پس از فروش و نحوه جذب مشتری گرفته تا بالا بردن کیفیت قطعات. چندی پیش از یک اقتصاد دان در ایران شنیدم که بهترین تبلیغ برای هر محصول، کیفیت بالا آن محصول است. کیفیت خوب و قابل قبول، مشتری را جذب می کند ( مسئله ای که متاسفانه در میان خودروسازان ایرانی به ندرت دیده می شود).
طراحی، یکی از اصول حیاتی و مهم در امر فروش خودرو است. اگر نتوان آن را به عنوان رکن اصلی جذب مشتری نامید، اما قطعا یکی از ارکان مهم در جذب متقاضی است. خودروهای به اصطلاح مفهومی ( concept) در هر کمپانی حرف هایی برای گفتن دارند اما آیا می توان بر روی اینگونه طرح ها به عنوان عامل برتر جذب مشتری یاد کرد؟ همه می دانیم که تولید خودروهای مفهومی جز برای اعلام توانایی هر کمپانی در برابر رقبای خود، ارائه ایده های آن کمپانی برای آینده نیز هستند، اما آیا این ایده ها جوابگوی نسل های آینده خواهند بود؟ در طراحی خودرو فاکتورهای اساسی وجود دارد که متخصصین امر به وفور از آنها یاد کرده اند، آیا تمامی فاکتورهای اصلی در این طراحی ها رعایت می شود؟ آیا یک طرح مفهومی که قرار است در آینده به تولید انبوه برسد، در تمامی نقاط دنیا با آن تنوع بالای متقاضی فروش یکسان خواهد داشت؟ همه این ها سوالاتی است که در آینده ای نه چندان دور گریبان گیر بخش های تحقیق و توسعه ( R&D) صنایع خودروسازی خواهد شد.
با توجه به مسایل ذکر شده، که بخشی از مسایل پیش روی صنایع خودروسازی جهان است، به نظر شما سالهای آتی سالهای خروش صنعت خودرو خواهد بود یا سالهای خاموش آن؟
تهیه و تنظیم: علی زرکش