در حالی که بحران مالی جهانی بسیاری از خودروسازان جهان را وادار به رفتن به سمت تولید خودروهای کم‌مصرف و بهینه‌سوز کرده است، به‌نظر می‌رسد خودروسازان ایرانی هیچ گامی در این مسیر برنداشته‌اند.
این در شرایطی است که با وجود تعرفه فعلی واردات خودرو عملا زمینه برای واردات خودروهای کم‌مصرف و کوچک نیز به کشورمان وجود ندارد. در چنین شرایطی مصرف‌کنندگان مجبورند با پرداخت مبالغ کلان، خودروهای تولید داخل را بخرند که مصرف به نسبت زیادی هم دارند. شاید بتوان گفت که این بدترین وضعیت برای مصرف‌کنندگان در هر کشوری محسوب می‌شود. در این بین البته رویکرد یکی از خودروسازان داخلی به خودروهای کم‌مصرف هیبریدی (اسمارت) و مذاکره و برنامه‌ریزی برای راه‌اندازی خط تولید آن در کشور تنها اقدام قابل‌توجه است.
از سوی دیگر بسیاری از خودروسازان جهان حتی به سمت استفاده از فن‌آوری‌های نوینی مانند خودروهای هیبریدی، خودروهای الکتریکی و هیدروژنی حرکت کرده‌اند. همین چند روز پیش بود که بزرگ‌ترین خودروساز اروپا یعنی فولکس‌واگن، خودرویی را در نمایشگاه بین‌المللی فرانکفورت به معرض دید عموم گذاشت که قادر است تنها با حدود یک لیتر سوخت مسافتی معادل 100 کیلومتر را بپیماید. بسیاری از شرکت‌های خودروسازی دیگر نیز برای عقب نماندن از قافله سعی می‌کنند در نمایشگاه‌های مختلف آخرین دستاوردهای خود را در زمینه تولید خودروهای کم‌مصرف و بهینه‌سوز به رخ عموم بکشند.
در برخی موارد نیز خودروسازان سعی کرده‌اند با مشارکت یکدیگر در زمینه استفاده از این نوع فن‌آوری گام بردارند تا ضمن کاهش هزینه‌ها تقسیم کار نیز کرده باشند. به عنوان مثال در یک مشارکت برای تولید خودروهای الکتریکی یک شرکت وظیفه تامین باتری‌های لیتیوم یونی را بر عهده گرفته و شرکت دیگر نیز موظف به تامین فن‌آوری تولید خودرو می‌شود.
اما در شرایطی که دانشجویان ایرانی در برخی از موارد حتی جلوتر از خودروسازان داخلی در زمینه خلق فن‌آوری‌های نوین تولید خودرو گام برداشته‌اند، با این وجود به نظر می‌رسد خودروسازان استقبال چندانی از این حرکت‌ها نکرده‌اند.
اخیرا چند تیم مختلف از دانشگاه‌های کشور موفق به تولید خودروهای الکتریکی و چند نوع خودرو دیگر شدند که البته قبلا نیز از این دست نوآوری‌ها توسط دانشجویان ایرانی انجام شده بود، اما مشکل اصلی این است که شرکت‌های خودروسازی داخلی به جز موارد معدودی به دلایل نامعلوم تمایلی به تجاری‌سازی این ابداع‌ها ندارند.
شاید خودروسازان ایرانی ترجیح می‌دهند طبق همان رویه سابق خود به تولید چند مدل خودرو پرمصرف بپردازند و در عین حال همچنان بر بالا بودن تعرفه واردات خودرو به کشور اصرار ورزند تا در شرایط انحصاری داخلی بتوانند محصولات خود را به خورد مردم بدهند. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد تولید خودروهای کم‌مصرف در ایران به آرزویی دست نیافتنی تبدیل شده است. بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که متوسط مصرف روزانه بنزین خودروها در ایران بیش از 5/2 برابر انگلستان و بیش از 5/4 برابر فرانسه است. در همین حال شاخص شدت مصرف انرژی در ایران 1037 است، در صورتی که این شاخص در سطح جهان 274 و در قاره آسیا 258 است. به عبارت دیگر مصرف انرژی در ایران نزدیک به 8/3 برابر مصرف جهانی و بیش از 4 برابر آسیاست.
از سوی دیگر متوسط مصرف روزانه بنزین خودروها در ایران بیش از سه برابر بالاترین مصرف‌کنندگان اروپایی یعنی انگلستان بوده که البته پس از سهمیه‌بندی بنزین متوسط مصرف در ایران کاهش یافت، اما هنوز متوسط مصرف روزانه بنزین خودروها در ایران بیش از 5/2 برابر انگلستان و بیش از 5/4 برابر فرانسه است که ارقام بسیار بالایی محسوب می‌شوند و اگر روند به شکل کنونی ادامه پیدا کند، تا سال 1400 هزینه‌ای بالغ‌بر 55میلیارد دلار فقط برای واردات بنزین به کشور تحمیل خواهد شد؛ یعنی باید همه درآمدهای ارزی ناشی از صادرات نفت کنونی کشور فقط برای واردات بنزین هزینه شود!
معروف است که زمانی ژاپنی‌ها به ایران پیشنهاد داده بودند تویوتا را به میزان تقاضای پیکان به صورت رایگان به ایران بدهند و ایرانی‌ها به جای پیکان از سواری تویوتا استفاده کنند و در ازای آن معادل ارزی مابه‌التفاوت مصرف بنزین پیکان و تویوتاهای اهدایی را دریافت کنند. اگرچه ممکن است این داستان ساختگی به نظر آید، اما در هر صورت حکایت از یک واقعیت بسیار تلخ و جدی دارد. حکایتی که قطعا بخشی از تلخی آن مربوط به صنعت خودروسازی کشورمان نیز می‌شود. صنعتی که تاکنون و بعد از گذشت چندین دهه از حیات آن هنوز نتوانسته در زمینه کاهش مصرف سوخت محصولات تولیدی خود به موفقیت خاصی دست پیدا کند. جالب است که بدانیم بر اساس بررسی‌های انجام شده، متوسط مصرف روزانه بنزین در خودروها در ایران حدود 75/10 لیتر است که این رقم در کشورهای مکزیک، انگلستان، آلمان، فرانسه و ژاپن به ترتیب 8/7، 5/3، 5/2، 9/1 و 5/2 لیتر است.
این در حالی است که تعداد خودروهای موجود در این چند کشور و همچنین تولید خودرو در آنها بسیار بیشتر از ایران است. با این وجود به دلیل پایین بودن فن‌آوری تولید خودرو در ایران، مصرف بنزین خودروهای مورد استفاده در کشورمان بسیار بیشتر از کشورهای فوق است.
ایسنا -