دو راهی رکود یا رونق دربازار خودروهای وارداتی

عکس: AFP



دنیای اقتصاد در گفت و گو با کارشناسان بررسی کرد
بازار خودروهای وارداتی در دوراهی رکود یا رونق
گروه خودرو- بازار خودروهای وارداتی در سال آینده چه وضعیتی پیدا خواهد کرد؟ این سوالی است که بسیاری از مشتریان خودروهای خارجی که با توجه به رکودخرید و فروش روزهای پایانی سال 87 در انتظار ارزان سازی خودروهای مذکور بودند، همواره مطرح می‌کنند.
این در حالی است که واردکنندگان نیز با نزدیکی به انتخابات ریاست‌جمهوری که همیشه با تحولات سیاسی واقتصادی همراه است، پیش‌بینی دقیقی از وضعیت بازار خودروهای وارداتی در سال‌جاری ندارند. مشتریان خودروهای خارجی همراه با بحران در صنعت خودروسازی جهان و همچنین افت قیمت خودرو، هنوز در انتظار کاهش قیمت خودروهای مذکور در کشور هستند، به همین دلیل تمایل جدی برای خرید خودروهای مذکور در کشور نیست. این در حالی است که نمی‌توان تاثیر بحران اقتصادی آمریکا بر صنعت خودروسازی کشورمان از سویی و کاهش قیمت خودروهای وارداتی از سوی دیگر را انکار کرد. همراه با بحران‌های اخیر، در آخرین روزهای سال گذشته با فروش گسترده خودروهای داخلی که با تسهیلات ویژه همراه بود خودروهای خارجی نیز با کاهش قیمت و در نظر گرفتن اقساط بلند مدت به مشتری عرضه ‌شد.
تدبیر چنین شرایطی از سوی خودروسازها و واردکنندگان برای فروش بیشتر خودرو در اسفندماه سال‌ گذشته، نشان‌دهنده آن بود که سرنوشت دیگری برای بازار خودرو کشورمان رقم خواهد خورد.
به طوری که تشویق به خرید خودرو با شرایط ویژه از سوی واردکنندگان و خودروسازها نه‌تنها از پیشی گرفتن عرضه نسبت به تقاضا در سال جاری خبر می‌داد بلکه بحران در خرید و فروش خودروهای داخلی و خارجی در سال 88 را نیز پیش رو قرار می‌داد. با این حال برخی از کارشناسان و آگاهان به امور صنعت خودرو وضعیت بهتری برای بازار خودروی کشور در سال 88 پیش‌بینی می‌کنند. ثبات تعرفه 90درصدی واردات خودرو در سال جاری، پیش‌بینی کاهش قیمت نفت و به دنبال آن کسری بودجه دولت، بحران در صنایع خودروسازی جهان و تاثیر آن در خودروسازی ایران و... از جمله دلایلی است که برخی از کارشناسان برای شکست سد انحصار خودرو در ایران عنوان می‌کنند. به اعتقاد آنها شکست انحصار صنعت خودروسازی در ایران به معنای رونق این صنعت در کشور است. آنها حتی پا را فراتر گذاشته و اذعان می‌کنند که ثبات تعرفه از سویی و ارزان‌سازی خودرو در جهان از سوی دیگر حتی منجر به واردات یا مونتاژ خودروهایی با قیمت مناسب‌تر در کشور می‌شود و بازار خودروهای وارداتی نیز از انحصار خودروهای لوکس و گران خارج خواهد شد.
پیش‌بینی وضعیت بازار خودروهای وارداتی در سال جاری را به کارشناسانی می‌سپاریم که اظهارات آنها در ذیل آمده است.
کاهش 25درصدی واردات
اما ادامه بحران جهانی و تغییر و تحولات سیاسی که همزمان با انتخابات ریاست‌جمهوری در سال جاری در کشور به وقوع می‌پیوندد از سویی و اعمال تعرفه 90درصدی از سوی دیگر موجب شده تا برخی کارشناسان و واردکنندگان سال آینده را سال رکود برای خودروهای وارداتی پیش‌بینی ‌کنند. به طوری که علی رحیمی مدیرعامل شرکت پرشیا خودرو واردکننده انحصاری خودرو
بی‌.ام.و در کشور معتقد است در سال جاری واردات خودرو 20 تا 25درصد افت خواهد داشت.
رحیمی دلیل این ادعای خود را چنین عنوان می‌کند: اکثر خودروهای تولیدی در کشور خودروهای خارجی هستند که توسط خودروسازان داخلی در کشور مونتاژ می‌شوند و از پرداخت تعرفه 90درصدی معاف هستند که این امر موجب شده این خودروها با قیمت بهتری در بازار عرضه شوند به همین دلیل اینگونه خودروها هم‌اکنون از بازار بهتری نسبت به خودروهای وارداتی برخوردار هستند.
فرید زاوه، کارشناس و واردکننده خودرو نیز سال جاری را سال رکود خودروهای وارداتی دانسته و معتقد است جهت‌گیری که در شش ماه دوم سال 87 برای خودروهای وارداتی اعمال شد در سال جاری نیز ادامه خواهد داشت، این در حالی است که از خردادماه و با ایجاد تغییر و تحولات سیاسی در کشور ممکن است شرایط اقتصادی کشور تا حدودی تغییر کند.
زاوه نیز همانند رحیمی میزان واردات خودرو را وابسته به نرخ ارز خوانده و می‌گوید در سال جاری بهترین راه‌حل برای جبران کسری بودجه افزایش واردات خودرو خواهد بود، زیرا در‌حال‌حاضر واردات خودرو بیشترین ارز را نصیب دولت می‌کند، اما چون هنوز سیاست‌های پولی اعلام نشده به همین دلیل فکر می‌کنم واردات می‌تواند به کاهش کسری بودجه کمک کند.
به گفته زاوه، علاوه بر عوامل فوق افزایش یا کاهش حجم واردات به انتخابات ریاست‌جمهوری سال جاری نیز وابسته است به طوری که هم‌اکنون اکثر واردکنندگان در انتظار نتیجه انتخابات هستند به همین دلیل واردات با رکود مواجه شده است. رحیمی نیز در خصوص پیش‌بینی وضعیت بازار خودرو در سال جاری می‌گوید: بازار خودروهای گران قیمت بی‌تاثیر از مسائل سیاسی کشور نیست به طوری که هم‌اکنون واردکنندگان و به تبع آن خریداران خودروهای وارداتی در انتظار تغییر و تحولات سیاسی در سال جاری هستند.
انتخابات ریاست‌جمهوری به اعتقاد رحیمی باعث شده تا واردکنندگان فعلا اقدامی برای واردات صورت ندهند زیرا در زمان دولت قبل قرار بود سالانه تعرفه 10درصد کاهش پیدا کند اما این کاهش طی سه سال گذشته نه تنها کاهش پیدا نکرد بلکه دولت طی این مدت عوارض جانبی برای واردکنندگان از طریق ستاد تبصره 13 در نظر گرفت و به این طریق تعرفه عملا از 90درصد به 110درصد افزایش یافت و هم‌اکنون واردکنندگان در انتظار برنامه‌های دولت آینده درخصوص واردات هستند و اینکه آیا دولت جدید چشم‌انداز سیاست‌ اقتصادی پنج ساله کشور را اجرایی خواهد کرد یا خیر؟
به اعتقاد مدیرعامل شرکت پرشیا خودرو در صورت کاهش تعرفه طبق زمان‌بندی، واردات خودرو افزایش خواهد یافت و به این طریق خودروهای ایمن که مصرف سوخت کمتر و آلودگی کمتری دارند وارد کشور خواهد شد که این کاهش به طور نامحسوس در بخش‌های دیگر خود را نشان خواهد داد.
به گفته رحیمی، در نیمه دوم سال گذشته واردات خودروهای گران‌قیمت در شرکت پرشیا خودرو 5/17درصد نسبت به سال گذشته کاهش یافته که این امر نشان‌دهنده آن است که متقاضیان در انتظار ایجاد ثبات اقتصادی در کشور هستند، به همین دلیل نیز طی این مدت فروش خودروهای بالای 100میلیون در حدود 5/17درصد و خودروهایی که 80 تا 100میلیون تومان قیمت دارند نیز 30درصد با کاهش تقاضا مواجه شدند.
کاهش قیمت خودروهای وارداتی
از سوی دیگر، این گونه پیش‌بینی می‌شود که با افت قیمت خودرو در دنیا شاهد کاهش چشمگیر قیمت خودروهای وارداتی طی سال جاری در کشور باشیم هر چند این پیش‌بینی مورد مخالفت برخی از کارشناسان صنعت خودرو بوده و آن‌ها عنوان می‌کنند که تعرفه 90درصدی موجب می‌شود که کاهش قیمتی در خودروهای وارداتی به وجود نیاید اما رحیمی اعتقاد دارد که طی چند ماه آینده قیمت خودروهای وارداتی به‌صورت محسوس کاهش خواهد یافت.
رحیمی در خصوص دلایل افت قیمت خودرو در دنیا نیز می‌گوید: بحران اقتصاد جهانی کاهش قیمت خودرو در دنیا را در پی داشت و شرکت‌های خودروساز برای جبران این زیان کاهش سود و حذف هزینه‌های غیرضروری مانند هزینه‌های تحقیقات را در دستور کار خود قرار دادند تا بتوانند خودرو را با قیمت کمتری در بازار عرضه کنند که این امر بالطبع منجر به کاهش قیمت خودرو در کشور ما نیز شد.
رحیمی در پاسخ به این پرسش نیز که افت قیمت خودرو در دنیا بازار کشور را به سمت خودروهای ارزان سوق خواهد داد یا همچنان بازار خودروهای وارداتی در قرق خودروهای گران‌قیمت خواهد بود نیز می‌گوید: احتمال ورود خودروهای ارزان‌قیمت بعید است زیرا در کشور هم‌اکنون خودروهایی با برندهای خوبی مونتاژ می‌شوند که می‌توانند نیاز بازار را تامین کنند و به همین دلیل واردات خودرو ارزان همکلاس خودروهای تولیدی یا مونتاژی در کشور مقرون به صرفه نخواهد بود.
زاوه نیز همانند رحیمی معتقد است امکان ورود خودروهای ارزان در کشور وجود ندارد زیرا سال گذشته نیز واردات یاریس به عنوان خودروی ارزان در کشور صورت گرفت، اما این طرح با توجه به آنکه هم کلاس برخی از خودروهای داخلی بود با شکست مواجه شد به همین دلیل گرایش برای واردات خودروهای ارزان‌قیمت در کشور وجود ندارد.
زاوه نیز در پاسخ به پرسشی مبنی بر سمت و سوی خودروهای وارداتی در کشور عنوان می‌کند: طی سال جاری سمت وسوی خودروهای وارداتی دست‌خوش تغییر خواهد شد، زیرا گرایش مردم از خودروهای خیلی گران به سمت خودروهایی با قیمت کمتر از 40میلیون تومان تغییر خواهد کرد و طبعا این امر بازار این خودروها را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
رشد واردات در سال گذشته
از سوی دیگر طبق آخرین آمار اعلام شده از سوی گمرک جمهوری اسلامی ایران در 12ماه سال 87واردات خودرو نسبت به مدت مشابه سال قبل از رشد 19درصدی به لحاظ تعداد و رشد 27/10درصدی به لحاظ ارزشی برخوردار بوده به طوری که طی این مدت در مجموع 50هزار و 633دستگاه انواع خودرو به ارزش 967میلیون و 64هزار و 548دلار وارد کشور شده است.
آمار فوق نشان دهنده آن است که بحران جهانی و به تبع آن کاهش قیمت خودرو در دنیا منجر به افزایش واردات خودرو به کشور شد. این افزایش بیشتر در نیمه اول سال گذشته صورت گرفته و از نیمه دوم سال و با توجه به لحاظ عوارض جانبی به خودروهای وارداتی موجب شد تا واردات خودرو با کاهش مواجه شود به طوری که براساس آمار رسمی گمرک در اسفندماه سال 87 در مجموع دو هزار و 109 دستگاه انواع خودرو به ارزش 46میلیون و 412هزار و 305میلیون دلار وارد کشور شده که این آمار نسبت به مدت مشابه سال قبل از لحاظ تعداد کاهش 69درصدی و از لحاظ ارزش نیز کاهش 67/67درصدی را نشان می‌دهد.
براساس آمار رسمی گمرک با اجرای طرح خروج خودروهای فرسوده در قبال واردات خودرو که از شهریور ماه اجرایی شد واردات خودرو نسبت به مدت مشابه سال قبل با افت بسیار مواجه شد به طوری که افزایش واردات در سال‌جاری تنها به نیمه اول سال مربوط می‌شود.
به گفته محمدرضا نادری، معاون گمرکی گمرک کشور هر چند واردات خودرو در اسفندماه نسبت به مدت مشابه سال قبل با کاهش چشمگیر مواجه بوده اما در این ماه ترخیص خودرو از گمرک نسبت به بهمن ماه افزایش بسیاری داشته زیرا واردکنندگان به دلیل نامعلوم بودن تعرفه واردات خودرو نسبت به ترخیص خودروهای وارداتی رغبتی نشان نمی‌دادند که با تعیین تعرفه ترخیص تا حدودی شتاب گرفت.
نادری معتقد است در حال حاضر ترخیص خودرو از گمرکات کشور شتاب بسیاری گرفته و در ایام تعطیلات نوروز نیز ترخیص از گمرکات کشور صورت می‌گرفت که این امر نشان دهنده آن است که در فروردین ماه باز هم شاهد افزایش واردات خواهیم بود.